ภูมิปัญญาท้องถิ่น แหล่งทรัพย์สินทางปัญญา: อีกความหวังของการพัฒนาประเทศ

Abstract

ปัจจุบันอาชีพเกษตรกรรมยังคงเป็นอาชีพหลักของคนไทยเหมือนเดิม ด้วยประสบการณ์อันยาวนาน ด้านการเกษตรทำให้เกิดเป็นภูมิปัญญามากมายที่เราเรียกกันว่า “ภูมิปัญญาท้องถิ่น” (Local Wisdom) ซึ่งเป็นความรู้ของชาวบ้านโดยเรียนรู้มาจากปู่ ย่า ตา ยาย ญาติพี่น้อง และรวมถึงความเฉลียวฉลาดของแต่ละคนหรือผู้มีความรู้ในหมู่บ้านในท้องถิ่นต่าง ๆ และนำมาปรับใช้รวมกับความรู้และประสบการณ์ของตนเองให้เกิดประโยชน์ต่อการพัฒนาคุณภาพชีวิตของชาวบ้านในท้องถิ่น (คณะกรรมการอำนวยการจัดงานเฉลิมพระเกรียติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว, 2544) ภูมิปัญญาท้องถิ่น หรือภูมิปัญญาชาวบ้านนั้นมีหลายด้าน เช่น ภูมิปัญญาด้านการทำมา หากิน การรักษาโรค ศิลปกรรม ภาษา และวรรณกรรม ศาสนาและขนบธรรมเนียมประเพณี การจัดการทรัพยากร ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม และการอยู่ร่วมกันในสังคม สิ่งเหล่านี้เป็นของมีค่าและ มีคุณประโยชน์ จนอาจกล่าวได้ว่าภูมิปัญญาท้องถิ่นเป็น “ทรัพย์สินทางปัญญา” ของชาติเลยก็ว่าได้