ผลของธาตุสังกะสีต่อความทนทานสภาพเหล็กเป็นพิษในต้นกล้าข้าว

Abstract

เหล็กเป็นพิษเป็นอาการของข้าวซึ่งปลูกในดินน้ำขังที่มีการสะสมธาตุเหล็ก (Fe2+) มากเกินไป จนเกิดการชักนำให้สร้างอนุมูลอิสระเป็นจำนวนมากและทำลายเนื้อเยื่อเซลล์ จนกระทบต่อการเจริญเติบโตและผลผลิต การเพิ่มธาตุสังกะสีซึ่งมีบทบาทในการสร้างสารต่อต้านอนุมูลอิสระจึงอาจช่วยลดความเป็นพิษของธาตุเหล็กได้ การศึกษานี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อวัดผลของธาตุสังกะสีในข้าวต่อการเจริญเติบโตและการสะสมธาตุอาหารในสภาพเหล็กเป็นพิษ พบว่าต้นกล้าข้าวที่ใส่ธาตุสังกะสีมีธาตุสังกะสีในต้นและรากสูงกว่าที่ไม่ใส่สังกะสีอย่างชัดเจน เรียกว่าต้นกล้าสังกะสีสูงและต้นกล้าสังกะสีต่ำ เมื่อปลูกในสภาพเหล็กเป็นพิษต้นกล้าสังกะสีต่ำมีจำนวนหน่อลดลงเฉลี่ยร้อยละ 33 แต่ในต้นกล้าสังกะสีสูงมีจำนวนหน่อลดลงเนื่องจากเหล็กเป็นพิษน้อยกว่า ในสภาพเหล็กเป็นพิษต้นข้าวสะสมธาตุเหล็กในส่วนต่าง ๆ ในปริมาณที่สูงกว่าเมื่อเหล็กไม่เป็นพิษมาก และไม่พบว่าระดับสังกะสีในต้นกล้ามีผลต่อการสะสมธาตุเหล็ก สภาพเหล็กเป็นพิษลดความเข้มข้นของธาตุสังกะสีในใบ YEB (ใบโตเต็มที่ที่อายุน้อยที่สุด) ถึงร้อยละ 37 ในต้นกล้าสังกะสีต่ำ แต่เพียงร้อยละ 16 ในต้นกล้าสังกะสีสูง ในทำนองเดียวกันความเป็นพิษของธาตุเหล็กมีผลในการลดความเข้มข้นของธาตุโพแทสเซียมในใบในต้นข้าวที่มีสังกะสีต่ำแต่ไม่มีผลในต้นข้าวที่มีธาตุสังกะสีสูง ผลการทดลองนี้ชี้ชัดว่าธาตุสังกะสีมีอิทธิพลในการลดผลกระทบจากเหล็กเป็นพิษในต้นข้าวได้ แต่ไม่น่าจะเป็นไปโดยการยับยั้งการสะสมธาตุเหล็กในต้น