พระพุทธศาสนากับศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ : ท่าทีและการปฏิบัติต่อทาส

Abstract

พระพุทธศาสนาเป็นศาสนาที่มีความเป็นอกาลิโก คือ ไม่มีเงื่อนไขและเวลาและเป็นจริงอยู่ตลอดเวลาไม่ว่าจะในอดีต ปัจจุบัน หรืออนาคต หลักธรรมที่ปรากฏในพระไตรปิฎกคือสิ่งที่ยืนยันถึงเรื่องนี้ได้เป็นอย่างดี ในสมัยพุทธกาลพระพุทธองค์ได้ทรงสั่งสอนให้พุทธสาวกเคารพในศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ซึ่งเป็นหลักการสำคัญของโลกเสรีประชาธิปไตยในยุคปัจจุบัน ดังจะเห็นได้จากการที่พระองค์ทรงปฏิเสธวรรณะซึ่งเป็นคติความเชื่อของศาสนาพราหมณ์-ฮินดู ซึ่งเป็นศาสนาดั้งเดิมของชาวอินเดีย ทรงห้ามมิให้มีการบวชให้ทาส ทรงห้ามมิให้ภิกษุและภิกษุณีมีทาสไว้คอยรับใช้ และทรงวางแนวทางให้คฤหัสถ์ปฏิบัติต่อทาสโดยคำนึงถึงศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ และทรงห้ามมิให้อุบาสกค้าขายมนุษย์อีกด้วยซึ่งแนวปฏิบัติและข้อห้ามเหล่านี้ต่างมีความสอดคล้องกับปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน และกฎหมายระหว่างประเทศอื่นๆ รวมทั้งกฎหมายภายในของรัฐต่างๆ ในปัจจุบันอย่างน่าอัศจรรย์